Social Technology Institute

สัปดาห์นี้มีโอกาสได้มาร่วมประชุมนานาชาติเพื่อการต่อต้านคอร์รัปชั่น จัดขึ้นระหว่างวันที่ 2-4 กันยายน 2558 ที่เมืองปุจราจายา มาเลเซีย

ในงานนี้ส่วนหนึ่งที่มีคนพูดคุยกันมากคือ data revolution เนื่องจากการที่รัฐบาลหลหลายประเทศได้เปิดเผยข้อมูลต่าง ๆ ในรูปแบบ Open Data ซึ่งด้านหนึ่งเป็นการสร้างความโปร่งใสให้หน่วยงานภาครัฐ และอีกด้านหนึ่งประชาชนสามารถเข้าถึงข้อมูลต่าง ๆ ที่สามารถตรวจสอบการทำงานของหน่วยงานรัฐได้

ประเทศไทยเองที่ผ่านมา ประเด็นเรื่องการต่อต้านการคอร์รัปชั่นเป็นเรื่องสำคัญ จนรัฐบาลมีนโยบายให้เปิดเผย ข้อมูลการจัดซื้อจัดจ้าง ต่อสาธารณะ โดยเปิดเผยผ่านเว็บไซต์ศูนย์กลางข้อมูลภาครัฐ http://data.go.th

จากการประชุมมีหลายกรณีศึกษาเรื่องการตรวจสอบหน่วยวงานภาครัฐจากข้อมูลจัดซื้อ จัดจ้าง ทำให้ผมอยากจะลองเข้าไปดูข้อมูล เรื่องการจัดซื้อ จัดจ้าง ของหน่วยงานราชการไทย จึงได้เข้าไป ดาวน์โหลดข้อมูลที่ data.go.th และนำมาลองวิเตราะห์แบบง่าย ๆ โดยตั้งคำถามว่าหน่วยงานหรือบริษัทใดได้งานจัดซื้อ จัดจ้าง จากหน่วยงานรัฐผ่านวิธีการ ประกวดราคา วิธีพิเศษ และกรณีพิเศษ เป็นมูลค่าสูงสุด 5 อันดับแรก ดังนั้นข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์มีดังนี้

1. รายงานการจัดซื้อจัดจ้างของหน่วยงานภาครัฐ แยกเป็นรายเดือน (ประกวดราคา) ต.ค. 57 - ก.ค. 58*

2. รายงานการจัดซื้อจัดจ้างของหน่วยงานภาครัฐ แยกเป็นรายเดือน (วิธีพิเศษ) ต.ค.57 - ก.ค. 58**

3. รายงานการจัดซื้อจัดจ้างของหน่วยงานภาครัฐ แยกเป็นรายเดือน (กรณีพิเศษ) ต.ค.57 - ก.ค. 58***

ผมลองใช้ Fusion Table ของ Google ทำการหาผลรวมของข้อมูลออกมาได้ข้อสรุปดังนี้

1. บริษัท จาร์ดีน ลอยด์ ทอมป์สัน จำกัด ได้มูลค่างานรวมประมาณ 477 ล้านบาท จากการจัดซื้อ ประกันภัยโรงไฟฟ้า สถานีไฟฟ้าแรงสูง และศูนย์ควบคุมระบบกำลังไฟฟ้าของ กฟผ.

2. บริษัท ฟ้าชวน ดีเวลล็อปเมนต์ จำกัด ได้มูลค่างานรวมประมาณ 310 ล้านบาท จากการจัดจ้าง ก่อสร้างอาคารเรียนอเนกประสงค์ฝึกประสบการณ์วิชาชีพและอุตสาหกรรมสร้างสรรค์พร้อมครุภัณฑ์

3. ห้างหุ้นส่วนจำกัด หาดใหญ่สรรพกิจก่อสร้าง ได้มูลค่างานรวมประมาณ 300 ล้านบาท จากการจัดจ้างก่อสร้างอาคารเรียนอเนกประสงค์ฝึกประสบการณ์วิชาชีพและอุตสาหกรรมสร้างสรรค์พร้อมครุภัณฑ์

4. บริษัท ซิลลิค ฟาร์มา จำกัด ได้มูลค่างานรวมประมาณ 295 ล้านบาท จากการจัดซื้อยาและเวชภัณฑ์ต่างๆ

5. บริษัท ลิ้งค์เกจ จำกัด ได้มูลค่างานรวมประมาณ 289 ล้านบาท จากการจัดจ้างก่อสร้างอาคารเรียนอเนกประสงค์ฝึกประสบการณ์วิชาชีพและอุตสาหกรรมสร้างสรรค์พร้อมครุภัณฑ์

1. บริษัท ดีเคเอสเอช (ประเทศไทย) จำกัด ได้มูลค่างานรวมประมาณ 5.2 พันล้าน จากการจัดซื้อยาและเวชภัณฑ์ต่างๆ

2. บริษัท ซิลลิค ฟาร์มา จำกัด ได้มูลค่างานรวม 4.2 พันล้าน จากการจัดซื้อยาและเวชภัณฑ์ต่างๆ

3. แอร์บัส เฮลิคอปเตอร์ ประเทศสาธารณรัฐฝรั่งเศส ได้มูลค่างานรวม 1.5 พันล้าน โครงการจัดซื้อเฮลิคอปเตอร์พระราชพาหนะ

4. บางแสนมหานคร ได้มูลค่างานรวม 1.4 พันล้าน โครงการจัดจ้างจ้างโครงการจัดการแก้ไขปัญหาขยะ (พระนครศรีอยุธยา) และ เหมาโครงการปรับปรุงสิ่งอำนวยความสะดวกเพื่อแก้ไขปัญหาจราจรภายในท่าเรือแหลมฉบัง

5. บริษัท รอยัล ดีเฟนส์ จำกัด ได้มูลค่างานรวม 1.1 พันล้าน โครงการจัดซื้อปืนเล็กกล ปืนเล็กสั้น และเครื่องกระสุน

1. ปตท. มูลค่างานรวมประมาณ 1.07 หมื่นล้าน ส่วนใหญ่มาจากการจัดซื้อผลิตภัณฑ์น้ำมัน

2. องค์การเภสัชกรรม มูลค่างานรวมประมาณ 5.75 พันล้าน ส่วนใหญ่มาจากการจัดซื้อยา

3. องค์การทหารผ่านศึก มูลค่างานรวมประมาณ 3.38 พันล้าน ส่วนใหญ่มาจากการจัดซื้อจัดจ้างการผลิตเครื่องแบบทหาร

4. สำนักงานกิจการการเกษตรการอุตสาหกรรมและการบริการ องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก มูลค่างานรวมประมาณ 3.33 พันล้าน ส่วนใหญ่มาจากการจัดจ้าง ปรับปรุงสาธารณูปโภค เช่น ขุดลอก คู คลอง อ่างเก็บน้ำ เป็นต้น

5. องค์การตลาด กระทรวงมหาดไทย มูลค่างานรวมประมาณ 2.85 พันล้าน ส่วนใหญ่มาจากการจัดซื้ออาหารดิบสำหรับผู้ต้องขัง

ทีนี้มาดูความหมายของแต่ละรูปแบบการจัดซื้อ จัดจ้างบ้าง

*ประกวดราคา คือ การซื้อ หรือการจ้างโดยวิธีประกวดราคา ได้แก่ การซื้อหรือจ้างครั้งหนึ่งซึ่งมีราคาเกิน ๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท (http://www.athiwat.com/index.php?option=com_content&view=article&id=66:-6-&catid=14:2015-02-26-14-58-08&Itemid=34)

**วิธีพิเศษ คือ การซื้อหรือการจ้าง โดยวิธีพิเศษ ได้แก่ การซื้อหรือการจ้างครั้งหนึ่งซึ่งมีราคาเกิน 100,000 บาท แต่จะดำเนินการจัดซื้อจัดจ้างได้จะต้องอยู่ในเงื่อนไขที่กำหนด

(http://www.athiwat.com/index.php?option=com_content&view=article&id=67:-7-&catid=14:2015-02-26-14-58-08&Itemid=34)

***กรณีพิเศษ คือ สิทธิพิเศษของหน่วยงานและรัฐวิสาหกิจ หมายถึง สิทธิพิเศษที่ให้แก่ส่วนราชการ หน่วยงานตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการส่วนท้องถิ่น หน่วยงานอื่นที่มีกฎหมายบัญญัติให้มีฐานะเป็นราชการบริหารส่วนท้องถิ่น หรือรัฐวิสาหกิจ รวมถึงหน่วยงานอื่นในฐานะที่เป็นผู้ผลิต หรือจำหน่ายพัสดุ หรือทำงานจ้าง ทั้งนี้ โดยนายกรัฐมนตรี หรือโดยมีกฎหมายหรือมติคณะรัฐมนตรีอนุมัติให้ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือหน่วยงานอื่นของรัฐในฐานะที่เป็นผู้ซื้อหรือจ้างอีกฝ่ายหนึ่ง หากดำเนินการซื้อหรือจ้างจากหน่วยงานที่ได้รับสิทธิพิเศษดังกล่าวข้างต้นให้ดำเนินการโดยใช้วิธีกรณีพิเศษตามระเบียบว่าด้วยการพัสดุที่หน่วยงานนั้นๆ ถือปฏิบัติ

(http://www.athiwat.com/index.php?option=com_content&view=article&id=68:-8-&catid=14:2015-02-26-14-58-08&Itemid=34)

อยากให้ท่านอื่น ๆ ลองเอาข้อมูลไปวิเคราะห์ หรือทำ Visualize ข้อมูลสวย ๆ ออกมานะครับ เรื่องนี้ต้องอาศัยแรงจากภาคสังคมช่วยกัน ทำให้การใช้เงินภาษีของเราโปร่งใสขึ้น

1. รายงานการจัดซื้อจัดจ้างของหน่วยงานภาครัฐ แยกเป็นรายเดือน (ประกวดราคา) ผู้จัดทำข้อมูล: กรมบัญชีกลาง

(http://data.go.th/DatasetDetail.aspx?id=ab7619e4-7c2a-4785-8a81-4b5333bd52b5)

2. รายงานการจัดซื้อจัดจ้างของหน่วยงานภาครัฐ แยกเป็นรายเดือน (วิธีพิเศษ) ผู้จัดทำข้อมูล: กรมบัญชีกลาง

(http://data.go.th/DatasetDetail.aspx?id=3b964ba5-8872-4b52-b1c2-97682ea5cef3)

3. รายงานการจัดซื้อจัดจ้างของหน่วยงานภาครัฐ แยกเป็นรายเดือน (กรณีพิเศษ) ผู้จัดทำข้อมูล: กรมบัญชีกลาง

(http://data.go.th/DatasetDetail.aspx?id=37b3fb7d-223d-4c8e-8879-7e2eefad599c)