ประชาธิปไตยในอนาคต



ในหลายปีที่ผ่านมา ระบบประชาธิปไตยแบบตัวแทนทั่วโลก ถูกท้าทายด้วย เทคโนโลยีที่เปิดกว้างกับทุกคน กลายเป็นช่องทางในการแสดงความคิดเห็น และสร้างกระแสสังคม จนบางครั้งกลายเป็นฉันทามติของสังคม ที่ผู้มีอำนาจต้องตัดสินใจตามนั้น

แนวทางนี้อาจมองได้ว่า ประชาธิปไตยทางตรงอาจเกิดขึ้นได้ผ่านเทคโนโลยี หรือ ระบบออนไลน์ต่าง ๆ อย่างไรก็ตาม ยังมีอีกหลายคนที่เข้าไม่ถึงเทคโนโลยี หรือ ยังจำเป็นต้องใช้สิทธิ์ของตัวเองผ่านระบบผู้แทนที่ตัวเองไว้ใจ อย่างเช่นในประเทศไทย แม้ว่าเราจะมีอัตราผู้ใช้อินเทอร์เน็ตถึง 80% แต่อันที่จึงแล้ว ยังมีคนในชนบท หรือ ผู้สูงอายุ ที่ไม่ถนัดการใช้เทคโนโลยีอยู่ในกลุ่มเหล่านั้นด้วย ดังนั้นกระแสในโลกออนไลน์จึงถูกนำพาด้วย คนที่เข้าถึงและมีความสามารถที่จะใช้เครื่องมือออนไลน์ของตัวเองในการแสดงความเห็น

ช่วงที่ผ่านมาในประเทศไทยเอง ได้แสดงให้เห็นว่าประชาธิปไตยแบบตัวแทนนั้นมีปัญหา ไม่สะท้อนความต้องการที่แท้จริงได้ของประชาชนในพื้นที่ ที่เลือกผู้แทนเข้ามาได้ทั้งหมด แต่ยังเป็นระบบที่ทั่วโลกยอมรับ หากเทียบกับระบบเผด็จการที่เราเป็นอยู่ในปัจจุบัน ที่ทำให้การพัฒนาประชาธิปไตยของไทยถอยหลังกลับไปก่อยยุค 14 ตุลา 16 แต่อย่างน้อยเทคโนโลยีก็จะให้โอกาสเราฟื้นตัวจากความล้าหลังนี้ได้อย่างรวดเร็ว



ปัจจุบันหลายประเทศเริ่มคิดถึงระบบประชาธิปไตยแบบใหม่ ๆ หนึ่งในนั้นคือระบบประชาธิปไตยแบบลูกผสมระหว่างประชาธิปไตยทางตรง และ ประชาธิปไตยแบบตัวแทน ที่เรียกว่า Liqid Democracy โดยใช้เทคโนโลยีและออนไลน์เป็นเครื่องมือในการอำนวยความสะดวกให้ การออกเสียง หรือ แสดงความเห็นของคนจำนวนมากเกิดขึ้นได้ ทั้งทางตรง หรือ ผ่านตัวแทนของเขา ตัวอย่างเช่น ในพรรคไพเรทในเยอรมัน ใช้ระบบที่เรียกว่า Liqid Feedback ที่ผู้สมาชิกพรรคสามารถเสนอความเห็น และ แลกเปลี่ยนความเห็นในประเด็นที่เสนอ มีการออกเสียงเป็นมติได้ทั้งทางตรง หรือที่ไต้หวันก็มีระบบที่คล้ายกันเรียกว่า vTaiwan



เรื่องการให้ทุกคนแสดงความเห็นต่อพรรคที่ตัวเองเป็นสมาชิก หรือ รัฐบาลทั้งส่วนกลาง และ ท้องถิ่น ผ่านเครื่องมือใหม่ ๆ เป็นเรื่องที่จำเป็นต้องพัฒนาให้เกิดขึ้นจริง โดยยึดหลัก เป็นพื้นที่เปิดที่ทุกคนเข้าถึงได้ หาข้อสรุปในแต่ละประเด็นบนชุดช้อมูลเดียวกัน เพื่อสะท้อนถึงความต้องการและความคิดของคนในสังคม ที่ไม่ต้องเห็นตรงกันแต่อยู่ร่วมกันได้ และหาข้อสรุปไปปฏิบัติเป็นนโยบาย หรือ การตัดสินใจในการดำเนินการของรัฐบาลได้ ตามหลักของรัฐเปิดเผยหรือ Open Goverment และนี่เป็นสิ่งที่อนาคตใหม่ ต้องการจะทำให้เกิดขึ้นจริง